“Το ανθρώπινο γένος εκτελεί σήμερα ένα γεωφυσικό πείραμα μεγάλης κλίμακας, που όμοιό του δεν μπορούσε να υπάρξει στο παρελθόν και ούτε μπορεί να επαναληφθεί στο μέλλον. Μέσα σε διάστημα λίγων αιώνων έχουμε απελευθερώσει στην ατμόσφαιρα και στον ωκεανό τον συμπυκνωμένο οργανικό άνθρακα που ήταν αποθηκευμένος σε ιζηματογενή πετρώματα για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.”
Roger Revelle και Hans E. Suess. Tellus 1957.
Παρακολουθώντας τα τελευταία χρόνια τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δημιουργείται η εντύπωση στο μέσο πολίτη, ότι για κάθε έντονη βροχόπτωση, χιονόπτωση ή καύσωνα φταίει το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι κλιματικές αλλαγές.
Μόνο η σωστή ενημέρωση καθιστά τον πολίτη πραγματικά ενεργό και σε θέση να κρίνει όλα όσα ειδικοί και μη, παραθέτουν σε μια «καταιγίδα» πληροφόρησης τον τελευταίο καιρό.
Στην εποχή της πληροφορίας θα πρέπει κανείς να διαθέτει τα απαραίτητα φίλτρα, μέσα από τη γνώση, για να μην οδηγηθεί σε λάθος συμπεράσματα.
Το κλίμα της Γης πάντα άλλαζε και πάντα θα αλλάζει.
Στο παρελθόν, ήταν αποκλειστικά το αποτέλεσμα φυσικών αιτιών. Οι αλλαγές όμως του κλίματος που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια και που θα δούμε στις επόμενες δεκαετίες, είναι κυρίως αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης.
Ένα μάλλον παρεξηγημένο φυσικό φαινόμενο είναι το Φαινόμενο Θερμοκηπίου, πού τόσο έχει απασχολήσει τα τελευταία χρόνια, επιστήμονες και μη.
Το φαινόμενο είναι φυσικό και είναι τόσο παλιό όσο και ο πλανήτης μας. Και ευτυχώς πού υπάρχει! Η ζωή θα είχε εκλείψει χωρίς την ύπαρξη αυτού, αφού οι θερμοκρασίες θα ήταν εξαιρετικά χαμηλές σε παγκόσμια και ετήσια βάση (-18 βαθμοί Κελσίου, αντί των +15 πού είναι σήμερα) και επομένως απαγορευτικές για την ανάπτυξη ζωής, τουλάχιστον όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Σύντομη περιγραφή
Σε απόσταση περίπου 25 km από την επιφάνεια της γης υπάρχει ένα λεπτό στρώμα από αέρια , το οποίο δρα όπως το γυαλί ενός θερμοκηπίου, δηλαδή ενώ επιτρέπει την είσοδο της θερμότητας που μεταφέρει η υπεριώδης ακτίνα του ήλιου, εμποδίζει την έξοδο της θερμότητας προς το διάστημα. Και τούτο διότι η υπεριώδης ακτινοβολία θερμαίνει την επιφάνεια της γης, η οποία εξαναγκάζεται σε εκπομπή όχι υπεριώδους ακτινοβολίας αλλά υπέρυθρου, της οποίας ένα μέρος μπορεί να διέλθει από το στρώμα αυτό.
Τα «αέρια του θερμοκηπίου» είναι περίπου 20 και έχουν όγκο μικρότερο από 1% του συνολικού όγκου της ατμόσφαιρας. Τα σημαντικότερα είναι οι υδρατμοί (H2O), το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μεθάνιο (CH4), το υποξείδιο του αζώτου (N2O), οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs) και το τροποσφαιρικό όζον (O3).
Κάθε μεταβολή στις συγκεντρώσεις αυτών των αεριών, διαταράσσει το ενεργειακό ισοζύγιο, προκαλεί μεταβολή της θερμοκρασίας και ως εκ τούτου κλιματικές αλλαγές.
Κάθε μεταβολή στις συγκεντρώσεις αυτών των αεριών, διαταράσσει το ενεργειακό ισοζύγιο, προκαλεί μεταβολή της θερμοκρασίας και ως εκ τούτου κλιματικές αλλαγές.
Οι υδρατμοί, αν και απορροφούν το 65% της υπέρυθρης ακτινοβολίας, δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί άμεσα από την ανθρώπινη δραστηριότητα
Πρόκειται απλώς για μια φυσική αλλαγή του κλίματος ;;
Τα τελευταία 100 χρόνια, η μέση ατμοσφαιρική θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη αυξήθηκε κατά 0,74 °C παγκοσμίως και κατά σχεδόν 1 °C στην Ευρώπη, γεγονός που συνιστά ασυνήθιστα ταχεία θέρμανση.
Η Διεθνής Ομάδα για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), ένας οργανισμός του Ο.Η.Ε. που αποτελεί σημείο συνάντησης εκατοντάδων ειδικών επί του κλίματος από ολόκληρο τον κόσμο, προβλέπει ότι μέχρι το 2100 η μέση παγκόσμια θερμοκρασία είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω κατά 1,8°C έως 4°C εκτός αν οι άνθρωποι αναλάβουν δράση για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Αν και με την πρώτη ματιά η διαφορά δεν μοιάζει σημαντική, στη διάρκεια της τελευταίας εποχής των πάγων, πριν από 11.500 χρόνια, η μέση θερμοκρασία στον πλανήτη ήταν μόνο κατά 5°C χαμηλότερη από τη σημερινή.
ΤΑ ΑΕΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΕΙΝΑΙ
- Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) συμμετέχει κατά 60% στη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου και παραμένει στην ατμόσφαιρα από 50 – 200 χρόνια.
- Το μεθάνιο (CH4) συμμετέχει κατά 20% στη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου, παραμένει στην ατμόσφαιρα από 15-20 χρόνια και είναι κατά 23 φορές πιο αποτελεσματικό στη δέσμευση της θερμότητας από ότι το CO2.
- To υποξείδιο του αζώτου (N2O) συμμετέχει κατά 4%-6% στη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου και είναι κατά 310 φορές πιο αποτελεσματικό στη δέσμευση της θερμότητας από ότι το CO2.
- Τα φθοριούχα αέρια είναι εξαιρετικά ισχυρά μπορούν να δεσμεύουν θερμότητα κατά 22.000 φορές πιο αποτελεσματικά από το CO2 και παραμένουν στην ατμόσφαιρα για χιλιάδες χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια οι ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί ανησυχητικά λόγω των εντεινόμενων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων παγκοσμίως. Με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, για την παραγωγή ενέργειας, η ανθρωπότητα έχει προκαλέσει την έκλυση τεράστιων ποσοτήτων CO2 στην ατμόσφαιρα.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες όχι μόνο εκπέμπουν υψηλές συγκεντρώσεις CO2 στην ατμόσφαιρα, αλλά βλάπτουν και την ικανότητα της γης να απορροφά το CO2 και να το ενσωματώνει στους φυσικούς κύκλους ροής ενέργειας και ύλης, με την καταστροφή των δασών και του φυτοπλαγκτού των ωκεανών. Το πλαγκτόν αποτελεί τον κύριο «απορροφητή» CO2 του πλανήτη, καθώς πρόκειται για φυτικού οργανισμούς που χρησιμοποιούν το CO2 κατά τη φωτοσύνθεση.
Η αλλαγή του κλίματος συνεπάγεται επίσης βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, υγρασία, ανέμους κλπ.
Αυτό που έχει σημασία δεν είναι η ίδια η θερμοκρασία αλλά οι συνέπειες της.
- Περισσότερη εξάτμιση και περισσότερες βροχές
- Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας, λιώνουν οι παγετώνες, συμβαίνουν συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα…
- Η πανίδα και η χλωρίδα προσαρμόζονται… ή εξαφανίζονται
- Οι πληθυσμοί και οι κοινωνίες προσαρμόζονται
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος θα είναι κατά κύριο λόγο αρνητικές. Η άνοδος της στάθμης των θαλασσών (20-55 εκατοστά) θα θέσει σε κίνδυνο τις ζωές εκατομμυρίων κατοίκων παράκτιων περιοχών, ενώ η αλλαγή του κλίματος θ’ αυξήσει τόσο τη συχνότητα όσο και την ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, τα κύματα καύσωνα και οι θύελλες.
Θα υπάρξει αυξημένη λειψυδρία σε πολλές περιοχές, όπου το νερό είναι ήδη λιγοστό, καθώς και ελλείψεις σε τρόφιμα ή εξάπλωση τροπικών ασθενειών σε ορισμένες περιοχές. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει συγκρούσεις για τους υπό εξαφάνιση πόρους, καθώς και να οδηγήσει σε μεταναστεύσεις πληθυσμών.
Η άνοδος της θερμοκρασίας άνω των 2°C πάνω σε σύγκριση με τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής εποχής αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καταστροφικών και μη ανατρέψιμων γεγονότων.
Αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να παράσχει ορισμένα οφέλη για τη γεωργία στη βόρεια Ευρώπη. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η αγροτική παραγωγή στην βόρεια Ευρώπη θ’ αυξηθεί μόνον στην περίπτωση ανόδου της θερμοκρασίας έως 2°C, ενώ θα αρχίσει να μειώνεται πέρα από αυτό το όριο.
Αντίθετα, η αυξημένη λειψυδρία και οι υψηλότερες θερμοκρασίες στη νότια Ευρώπη και κυρίως στις μεσογειακές χώρες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές.
1η διευκρίνιση
Πολύ συχνά δημιουργείται σύγχυση μεταξύ των εννοιών του «καιρού» και του «κλίματος»
Ο καιρός (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, νεφώσεις, άνεμοι, υγρασία, θερμοκρασία…) αφορά στις συνθήκες σε ένα συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και μπορεί να αλλάζει από ώρα σε ώρα, από ημέρα σε ημέρα και από εποχή σε εποχή. Είναι ο τρόπος της φύσης να εξισορροπεί τις διάφορες δυνάμεις στην ατμόσφαιρα.
Το κλίμα είναι το σύνολο των μετεωρολογικών φαινομένων που επικρατούν κατά τη διάρκεια μιας μακράς περιόδου. και
Αλλαγή του κλίματος (καιρικά φαινόμενα, παγετώνες, άνοδος της στάθμης της θάλασσας). σημαίνει σημαντική αλλαγή των μετεωρολογικών φαινομένων και για τον ορισμό τους απαιτούνται δεδομένα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τέτοιες κλιματικές αλλαγές έχουν παρατηρηθεί πολλές φορές στο παρελθόν και οφείλονται σε:
- Εξωτερικά αίτια όπως Ηλιακή δραστηριότητα, Τροχιά της γης, Μετεωρίτες κλπ.
- Εσωτερικά φυσικά αίτια όπως η έκρηξη ηφαιστείων, απρόβλεπτα φυσικά φαινόμενα κλπ.
- Εσωτερικά ανθρωπογενή αίτια όπως οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, η εξαφάνιση των δασών, η διάβρωση κλπ.
2η διευκρίνιση
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε μια περιοχή δεν επηρεάζουν αποκλειστικά το κλίμα της συγκεκριμένης περιοχής. Για τις όποιες αλλαγές του κλίματος στην Ελλάδα δεν ευθύνονται αποκλειστικά οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της χώρας μας.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου εκτυλίσσεται σε απόσταση περίπου 25 χλμ από την επιφάνεια της γης επομένως η επίδραση του φαινομένου , οι κλιματικές αλλαγές, αφορούν συνολικά τη γη και όχι ένα συγκεκριμένο τόπο.
Επιπλέον, οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών σε μια περιοχή δεν είναι ανάλογες των αερίων θερμοκηπίου που εκπέμπει η περιοχή.
3η διευκρίνιση
Προσοχή στις εκτιμήσεις των «ειδικών», για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών. Έχουν ακουσθεί τρομερές προβλέψεις, όπως αύξηση της στάθμης της θάλασσας από 50 εκ. έως 8 μέτρα, αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη από 1ο έως 10ο . Στην επιστημονική κοινότητα αυτές δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν σοβαρές. Ούτε ο μπακάλης της γειτονιάς μας δεν κάνει προβλέψεις – εκτιμήσεις, με τέτοιο φάσμα ανοχών.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ
ΠΗΓΕΣ
1: Ευρωπαϊκή Ένωση (http://www.eea.europa.eu/themes/climate), (http://europa.eu/legislation_summaries/environment/tackling_climate_change/index_el.htm)
3: Intergovernmental Panel on Climate Change (http://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/)
5: The World Bank (http://www.worldbank.org/)
6: U.S. Environmental Protection Agency
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου