ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ – ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

(Η επόμενη ανάρτηση θα αφορά στις προτάσεις αντιμετώπισης, με βάση και τα δικά σας σχόλια και παρατηρήσεις)

                   

Για τη  διαχρονική εικόνα του ¨νέφους¨ και την κατάσταση που εμφανίζει σήμερα η Αθήνα, εάν ανατρέξει κανείς στα δημοσιευμένα στοιχεία, του αρμόδιου Υπουργείου (http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=490&language=el-GR),

μπορεί εύκολα να καταλήξει στα παρακάτω:

Ø     Μείωση των πρωτογενών ρύπων στους κεντρικούς σταθμούς μέχρι το 1995 και ελαφριά αύξηση ή σταθεροποίηση μετά το 1995.

Ø     Τάση αύξησης  ή σταθεροποίησης των πρωτογενών ρύπων σε περιοχές εκτός κέντρου και αύξηση των δευτερογενών και κυρίως του όζοντος σε περιφερειακούς σταθμούς.

Ø     Ανησυχητικές είναι και οι μετρήσεις των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων ΡΜ10, PM2,5, Ο3, ΝΟχ και Βενζολίου.

Μερικές πληροφορίες βάσης για χαρακτηριστικούς ρύπους:

Οι πρωτογενείς ρύποι εκπέμπονται απευθείας από τις διάφορες πηγές στην ατμόσφαιρα (σωματίδια, SO2 κλπ)

Οι δευτερογενείς ρύποι σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα από τους πρωτογενείς με χημικές αντιδράσεις που γίνονται είτε μεταξύ τους είτε με τα φυσικά συστατικά της ατμόσφαιρας με συμμετοχή του ηλιακού φωτός, της θερμοκρασίας και της υγρασίας (Ο3, κλπ).

Όζον (Ο3)

                        

Δευτερογενής ρύπος η ατμοσφαιρική συγκέντρωση του οποίου εξαρτάται όχι μόνο από την ποσότητα των ΝΟx και VOC αλλά και την αναλογία τους VOC/NOx. Η πολυπλοκότητα του μηχανισμού δημιουργίας του καθιστά αναμφίβολα δύσκολη την αντιμετώπιση του . Η μέχρι σήμερα στρατηγική αντιμετώπισης δεν έχει αποδώσει  και τα επίπεδα που εμφανίζονται σε περιφερειακούς σταθμούς της Αθήνας, θα πρέπει να θέσουν σε συναγερμό όλα τα αρμόδια όργανα της πολιτείας.

Σημείωση:Σε ημέρες όπως Σάββατο και Κυριακή, δεν μειώνεται η τιμή του όζοντος , παρά το μειωμένο κυκλοφοριακό φόρτο .

Προκαλεί ερεθισμό .. στην αναπνευστική οδό, διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό, πόνο στο στήθος, βήχα, άσθμα, φλεγμονή στους πνεύμονες, πιθανή επιδεκτικότητα σε μολύνσεις του αναπνευστικού και ερεθισμό των οφθαλμών. Το όζον είναι επίσης ο ρύπος με τις δυσμενέστερες επιδράσεις στα φυτά, μειώνει την παραγωγή στις αγροτικές καλλιέργειες και προκαλεί ζημιά στη δασική βλάστηση.

PM10

                     

Τα αέρια σωματίδια διακρίνονται με βάση την αεροδυναμική τους διάμετρο σε PM10 (διάμετρος μικρότερη από 10 μm) και ΡΜ2,5 (διάμετρος μικρότερη από 2,5 μm). Επίσης , τα σωματίδια , ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους διαχωρίζονται σε πρωτογενή ,τα οποία προκύπτουν κυρίως από την καύση σε σταθερές και κινητές πηγές και τα δευτερογενή ,τα οποία σχηματίζονται στη φάση των φωτοχημικών αντιδράσεων.

Στην Αττική η βασική πηγή είναι η καύση σε σταθερές και κινητές πηγές και ακολουθούν :

-        Δευτερογενής σχηματισμός

-        θάλασσα

-        μεταφορά σκόνης από Αφρική υπό ορισμένες μετεωρολογικές συνθήκες

-        φθορά ελαστικών ,φρένων , οδοστρώματος.

-        Εργοτάξια

Οι επιδράσεις στην υγεία εξαρτώνται πολύ από το μέγεθος των σωματιδίων και τη σύσταση τους. Όσο μικρότερα σε μέγεθος είναι τα σωματίδια τόσο βαθύτερα εισχωρούν στο αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου. Γενικά σωματίδια με μέγεθος μεγαλύτερο από 10 μm δεν εισχωρούν στο αναπνευστικό σύστημα. Τα μικρότερα από 10 μm σωματίδια επηρεάζουν την αναπνοή και προκαλούν ασθένειες στο αναπνευστικό. Ομάδα υψηλού κινδύνου αποτελούν ηλικιωμένοι, παιδιά και άτομα που πάσχουν από άσθμα. Προκαλούν επίσης φθορές στα υλικά και μειώνουν την ορατότητα. Τα αιωρούμενα σωματίδια επηρεάζουν τις ηλεκτρικές ιδιότητες της ατμόσφαιρας συνεισφέροντας στη δημιουργία νεφών ως πυρήνας συμπύκνωσης και επιδρούν στo κλίμα μεταβάλλοντας το ισοζύγιο ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα.

Βενζόλιο

Προέρχεται κυρίως από την καύση της βενζίνης και το σύστημα διακίνησης των καυσίμων (πρατήρια , βυτιοφόρα , δεξαμενές κλπ).

Οι εκπομπές του βενζολίου εξαρτώνται κυρίως από την περιεκτικότητα των βενζινών σε βενζόλιο και αρωματικούς υδρογονάνθρακες.

Το βενζόλιο προκαλείς ασθένειες του αίματος και έχει χαρακτηριστεί ως

καρκινογόνος ένωση.

Διοξείδιο του αζώτου

                                         

Είναι αέριο με καφεκίτρινο χρώμα και ιδιάζουσα οσμή. Σε υψηλές συγκεντρώσεις δίνει το χαρακτηριστικό χρώμα του στην όψη του ουρανού στις αστικές περιοχές.

Προέρχεται κυρίως από την καύση σε σταθερές και κινητές πηγές.

Σημαντικός ρύπος για τη δημιουργία όξινης βροχής. Σε υψηλές συγκεντρώσεις βλάπτει ανθρώπους και βλάστηση. Στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές ασθένειες. Στους ασθματικούς προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή.

Μόλυβδος, Αρσενικό, Κάδμιο και Νικέλιο

Είναι μέταλλα τα οποία βρίσκονται στην ατμόσφαιρα κυρίως στα σωματίδια είτε υπό στοιχειακή μορφή είτε υπό μορφή ενώσεων .

Προέρχονται από φυσικές και ανθρωπογενείς πηγές.

Ο μόλυβδος προκαλεί κυρίως αναιμία. Το αρσενικό επιδρά κυρίως στο ανώτερο αναπνευστικό και στο καρδιοαγγειακό σύστημα και προκαλεί επίσης αύξηση της αρτηριακής πιέσεως. Είναι επίσης πιθανόν να προκαλεί καρκίνο στους πνεύμονες.

Το κάδμιο επιδρά κυρίως στα νεφρά. Επίσης έχει χαρακτηριστεί ως καρκινογόνο (προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων). Το νικέλιο δεν θεωρείται καρκινογόνο. Πιθανόν να προκαλεί δερματικές παθήσεις.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

1: Μια προσεκτική ανάγνωση του αρχικού διαγράμματος της ημερήσιας μεταβολής, μας δείχνει ότι οι εκπομπές των βασικών ρύπων, από τις οποίες εξαρτώνται οι αέριες συγκεντρώσεις πρωτογενών και δευτερογενών, λαμβάνουν χώρα από 6 πμ έως 10 πμ. Τα μέτρα αντιμετώπισης θα πρέπει να είναι προσανατολισμένα σε αυτό το χρονικό διάστημα και να αφορούν όλες τις πηγές ρύπανσης, αλλά κυρίως την κυκλοφορία.

2: Μια έρευνα στα δημοσιευμένα στοιχεία στο διαδύκτιο, καταδεικνύει ότι:

Παρά την εμπειρία τριάντα ετών σε θέματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης ακόμη και σήμερα πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα σχετικά με το μηχανισμό δημιουργίας του ¨νέφους ¨ στην περιοχή του Λεκανοπεδίου. Ενδεικτικά δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για:

Ø     Τη διαχρονική εξέλιξη των εκπομπών και την πρόβλεψη για τα επόμενα χρόνια, για τους βασικούς ρύπους, ώστε να καταστεί δυνατή και η ποσοστικοποίηση της συμμετοχής κάθε πηγής ρύπανσης, στοιχείο που θα βοηθήσει και στο σχεδιασμό των μέτρων αντιμετώπισης. Ιδιαιτέρως, απουσιάζει πλήρως ο υπολογισμός των σωματιδιακών εκπομπών (PM10, PM2,5).

Ø     Το  βέλτιστο ποσοστό μείωσης των VOC , NOX για να επιτευχθεί μείωση του όζοντος εντός των θεσμοθετημένων ορίων (οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις εξαρτώνται κυρίως από την αναλογία VOC/NOX).

Ø     Τη διάχυση των εκπομπών με βάση συγκεκριμένες μετεωρολογικές συνθήκες στην περιοχή του λεκανοπεδίου.

Ø     Τις  επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού.

Ø     Τα σχέδια δράσης σε περιπτώσεις υπέρμετρης αύξησης κάποιου ρύπου σε μία περιοχή.

Ø     Την καθημερινή πρόγνωση της ρύπανσης σε συγκεκριμένες περιοχές.

Ø     Τα στοιχεία ιεράρχησης – ταξινόμησης των εφαρμοζόμενων πολιτικών

Ø     Οι εκτιμήσεις και υπολογισμοί κόστους – οφέλους.

Είναι λοιπόν φανερό ότι βασικά εργαλεία για το σχεδιασμό μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος, απουσιάζουν από τη διοίκηση, η οποία ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με το δίκτυο μέτρησης των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων.

Τέτοια εργαλεία είναι μοντέλα διασποράς, εκτίμησης εκπομπών, κόστους-οφέλους , πρόγνωσης, εκτίμησης επιπτώσεων κλπ.

Συνέχεια στην επόμενη ανάρτηση