Μπανανία …

¨Μπανανία¨, αναμφίβολα είναι μια πολιτική έκφραση την οποία έχουμε ακούσει πολλές φορές όσον αφορά την Ελλάδα της κρίσης και τις παρεμβάσεις της Γερμανίας και της Τρόικα. Χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια χώρα η οποία έχει τυπική και υποτυπώδη εθνική κυριαρχία, ενώ στην ουσία διοικείται από μια ξένη δύναμη.

Σε δημοσίευμα του, το γνωστό περιοδικό The Economist περιγράφει τον όρο αλλά και την προέλευση του, αλλά και την χώρα που πιστεύει ότι είναι αντιπροσωπευτική για τον συγκεκριμένο ορισμό.

«Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε ένα βιβλίο του 1904 σε ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας του Ο. Χένρι, ενός Αμερικανού συγγραφέα. Ο Χένρι, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Γουίλιαμ Πόρτερ, καταδιωκόταν από τις Αρχές του Τέξας, οι οποίες τον κατηγορούσαν για υπεξαίρεση χρημάτων. Πρώτα διέφυγε στη Νέα Ορλεάνη και μετά στην Ονδούρα, όπου μένοντας σε ένα φθηνό ξενοδοχείο, έγραψε το μυθιστόρημα »Λάχανα και βασιλιάδες», μια συλλογή μικρών ιστοριών. Μία από αυτές, »Ο Ναύαρχος» μας μετέφερε στην φανταστική γη της Ανχουρίας, μιας »μικρής, παραθαλάσσιας δημοκρατία της μπανάνας». Είναι ξεκάθαρο ότι η καυτή, δυσλειτουργική Λατινική δημοκρατία που περιέγραφε, βασιζόταν στην Ονδούρα, το κρησφύγετο του.
Ο Χένρι εν τέλει επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου πέρασε ένα διάστημα στις φυλακές πριν δημοσιεύσει τις μικρές ιστορίες του, μέχρι που ...
άρχισε το αλκοόλ, κάτι που οδήγησε στον πρόωρο θάνατο του».

Συνεχίζοντας, ο Economist αναλύει το τι ακριβώς σημαίνει «μπανανία»: «Η φράση του φέρνει στο νου την εικόνα μιας τροπικής και αγροτικής χώρας. Ωστόσο του πραγματικό του νόημα είναι πιο βαθύ: Αναφέρεται στις εταιρείες φρούτων από τις ΗΠΑ, οι οποίες κατέληξαν να ασκούν τεράστια επιρροή στα πολιτικά δρώμενα της Ονδούρας και των γειτόνων της: Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Αμερικανοί βαρέθηκαν να καλλιεργούν φρούτα στην δικιά τους θερμή χώρα. Ηταν πιο »γλυκό» και πιο φθηνό να τα εισάγουν από εκεί όπου οι μπανάνες και τα άλλα φρούτα φυτρώνουν για πλάκα.

Γιγαντιαίες εταιρείες όπως η Ηνωμένη Εταιρεία Φρούτων -πρόγονος της Chiquita-, μεταφέρθηκαν εκεί και έφτιαξαν δρόμους, λιμάνια και σιδηρόδρομους, παίρνοντας γη σε αντάλλαγμα. Το 1911, εταιρεία φρούτων Cuyamel από τις ΗΠΑ, προμήθευσε τα όπλα για ένα πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης της Ονδούρας και γνώρισε οικονομική άνθηση με τον νέο εγκατεστημένο πρόεδρο. Το 1954, η CIA υποστήριξε ένα πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης της Γουατεμάλα, η οποία είχε θέσει σε κίνδυνο συμφέροντα των ΗΠΑ. Το πραγματικό νόημα της »μπανανίας», είναι η χώρα στην οποία τα ξένα συμφέροντα σπρώχνουν την κυβέρνηση πέρα δώθε».

Κλείνοντας, ο Economist αναφέρει και την χώρα την οποία θεωρεί ότι είναι το υπόδειγμα της «μπανανίας», η οποία κατά τραγική «σύμπτωση» είναι η Ονδούρα: «Βίαιη, φτωχή και πολιτικά ασταθής, η Ονδούρα αποτελεί τον ορισμό των περισσότερων ανθρώπων για τον όρο »μπανανία»».

ΠΗΓΗ