ΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Αναδημοσίευση από: http://oikologein.blogspot.gr/2017/03/blog-post_23.html#more

του Γιάννη Ζήβα

Αυτές  τις  μέρες  συμπληρώθηκαν   πέντε  χρόνια  από  τον  θάνατο  μιάς  ανεπανάληπτης  φωνής, της  αρχόντισσας  της  δημοτικής μας  μουσικής, Δόμνας  Σαμίου (1928-2012). Τα  παιδικά  της  χρόνια  τα  πέρασε  στην  Καισαριανή, αφού  εκεί  είχε  εγκατασταθεί  η  οικογένειά  της  μετά  την  Μικρασιατική  Καταστροφή. Ο  πατέρας  της  είχε  χαθεί  στον  μεγάλο  χαλασμό  της  κοινωνικής  αυτής  καταστροφής, αλλά  μετά  από  μερικά  χρόνια  αυτός  μπόρεσε  και  βρήκε  την  οικογένειά  του  στον  μεγάλο  προσφυγικό  συνοικισμό  της  Καισαριανής.

Η  Δόμνα  από  την  μικρή  της  ηλικία  μαγευόταν  από  την  βυζαντινή  μουσική  και  γι' αυτό  συνήθιζε  να  ψάλλει  στον  ενοριακό  της  ναό. Ο  πλούτος  της  βυζαντινής  μουσικής  ήταν  γι' αυτήν  ένας  μεγάλος  θησαυρός, τον  οποίο  μελέτησε  κοντά  στον  ακαταπόνητο  δάσκαλο  Σίμωνα  Καρρά. Όμως  εκείνη  άνοιξε  τα  φτερά  της  για  τον  απέραντο  ορίζοντα  της  δημοτικής  μας  μουσικής  και  αναμφίβολα  δικαιώθηκε. Ήδη  κατά  τις  δεκαετίες  '50 , '60 και  '70, όργωσε  όλα  τα  μήκη  και  πλάτη  του  ζώντος  ελληνισμού  και  με  ένα  μεγάλο  μαγνητόφωνο  ...

κατέγραψε  χιλιάδες  τραγούδια  από  τον  ανεξάντλητο  πλούτο  της  δημοτικής  μας  μουσικής.

Από  την  Κρήτη  μέχρι  την  Θράκη, και  από  τα  Δωδεκάνησα  μέχρι  τα  Επτάνησα  αλλά  και  τις  χαμένες  πατρίδες  της  Μικράς  Ασίας  και  της  Κωνσταντινούπολης  ήλθε  σε  επαφή  με  τον  απλό  κόσμο  της  υπαίθρου  αλλά  και  των  πόλεων  για  να  συζητήσει  τον τρόπο  ερμηνείας  των   δημοτικών  τραγουδιών  αλλά  και  των  χορών.

Εκεί  μπόρεσε  να  μυηθεί  όχι  μόνο  στον  μουσικό  αυτό  θησαυρό, αλλά  και  στον  λαογραφικό  πλούτο  πέραν  της  μουσικής (ήθη  και  έθιμα , γλωσσικό  ιδίωμα  κάθε  περιοχής,  παραμύθια και  παραδόσεις).

Δεν  περιορίσθηκε  όμως  στην  καταγραφή, αλλά  στηριζόμενη  στο  εξαιρετικό  χάρισμα  της  μοναδικής  της  φωνής  ερμήνευε  την  πλειονότητα  των  τραγουδιών  αυτών. Αναμφισβήτητες   υπήρξαν  η  μουσικότητα , η  ακρίβεια  και  η δραματική  έκφραση  στην  ερμηνεία  της.  Επίσης  συνέβαλε  στην  ανάδειξη  πολλών  άξιων  ερμηνευτών  της  δημοτικής  μουσικής. Αυτό  που  απέπνεε  η  Δόμνα  Σαμίου  υπήρξε  μία  αρχοντιά  ανεπανάληπτη, αλλά  και  μιά  απλότητα  συγκλονιστική. Κάθε  συζήτηση  μαζί  της  ήταν  μία  μαγεία. Τόνιζε  την  ανάγκη  περιφρούρησης  της  αυθεντικότητας  της  δημοτικής  μας  μουσικής  από  τις  κακότεχνες  απομιμήσεις  που  κατέκλυσαν  την  χώρα  μας  κυρίως  κατά  τις  δεκαετίες  ' 80  και  ' 90.

Εκείνο  που  θα  πρέπει  να  υπογραμμίσουμε  είναι  η  επιμονή  της  στην  προώθηση  των  αγνώστων  πτυχών  εκατοντάδων  δημοτικών  τραγουδιών, ισχυριζόμενη  ότι  δεν  πρέπει  να  προσεγγίζουμε  αυτήν  την  μουσική  με  στόχο  την  διασκέδαση  αλλά  την  μελέτη  και   την  μέθεξη,  ώστε  να  συναισθανθούμε   την  βαθιά  συγκίνηση  που  αυτή  αναδίδει.

Ως  επιδόρπιο  στην  αναφορά  μας  αυτή  άς  ακούσουμε  ένα   τραγούδι  αφιερωμένο  στην  αυγή, από  την  Κάλυμνο , το  "Μέρα  μέρωσε", που  αγαπούσε  ιδιαίτερα  η  Δόμνα  Σαμίου.