ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΧΕΛΩΟΥ – ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΣΥΚΙΑ

Πριν λίγες ημέρες μάθαμε, ότι απορρίφθηκε με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) η αίτηση που είχε υποβάλει το υπουργείο Υποδομών και οι νομαρχίες της Θεσσαλίας για άρση του «παγώματος» των έργων κατασκευής της σήραγγας εκτροπής. Το υπουργείο Υποδομών στην αίτησή του υποστήριζε ότι το «πάγωμα» των εργασιών ολοκλήρωσης της σήραγγας είχε ως αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ευστάθειά της.

Είναι καιρός να δούμε το έργο συνολικά και κάποιοι, κυρίως πολιτικοί, να μην κρύβονται πίσω από αποφάσεις δικαστηρίων (Εθνικών ή Ευρωπαϊκών) και να ξεκαθαρίσουν την τελματωμένη κατάσταση.

(Επισήμανση: Για να πάρει κανείς θέση υπέρ ή κατά, θα πρέπει τουλάχιστον να έχει γνώση των βασικών στοιχείων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων)

Πολλά ερωτήματα ζητούν απαντήσεις, αλλά πριν τη διατύπωση τους, ας θυμηθούμε λίγα στοιχεία για το έργο, που για περισσότερα από 30 χρόνια απασχολεί την Ελλάδα:

• Η μερική εκτροπή του ποταμού Αχελώου στη Θεσσαλία αποτελεί ένα σύνθετο τεχνικό έργο.
• Ο Αχελώος είναι ο τρίτος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου, νότια νοτιοδυτικά του Μετσόβου και μετά από μια διαδρομή 255 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος.
• Στις 13 Μαρτίου του 1983 εξαγγέλθηκε από τον τότε Πρωθυπουργό η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην υλοποίηση του έργου της εκτροπής. Το 1985 ξεκίνησε η δημοπράτηση και κατασκευή βασικών έργων του προγράμματος.
• Ο αρχικός σχεδιασμός του έργου προέβλεπε εκτρεπόμενη ποσότητα ύδατος προς τη Θεσσαλία ίση με 1.100 εκατ. κυβ. μέτρα ετησίως. Σήμερα η ποσότητα του νερού μετά τις τροποποιήσεις – αναθεωρήσεις προβλέπεται να είναι  600 εκατ. κυβ. μέτρα ετησίως.
• Ο σχεδιασμός του έργου περιλαμβάνει τα εξής επί μέρους έργα:
  - Δύο φράγματα με τους αντίστοιχους ταμιευτήρες στις θέσεις Μεσοχώρα του νομού Τρικάλων και Συκιά στα σύνορα των νομών Άρτας και Καρδίτσας, καθώς και τους αντίστοιχους υδροηλεκτρικούς σταθμούς στις θέσεις Γλύστρα και στον πόδα του φράγματος Συκιάς

- Τη σήραγγα εκτροπής του ποταμού Αχελώου προς Θεσσαλία μήκους 17,5 χλμ. με υδροληψία στον Ταμιευτήρα Συκιάς
- Τον υδροηλεκτρικό...

Σταθμός Πευκόφυτου στην έξοδο της Σήραγγας Εκτροπής
- Το αναρυθμιστικό έργο Μαυροματίου και έργα πρόσβασης και εργοταξιακών εγκαταστάσεων και έργα βελτίωσης και συμπλήρωσης άρδευσης περιοχών Θεσσαλίας

ΜΕΣΟΧΩΡΑ

• Το Φράγμα Μεσοχώρας και ο ταμιευτήρας έχει ύψος 150 μ., είναι από τα μεγαλύτερα φράγματα της Ευρώπης, έχει ήδη ολοκληρωθεί από το 2001, αλλά η λειτουργία του έχει «κολλήσει» στις απαλλοτριώσεις των κατακλυζόμενων περιουσιών. το Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο της Μεσοχώρας,  είναι ισχύος 160 MW και δαπανήθηκαν περισσότερα από 400.000.000 € για την κατασκευή του.
• Η δικαιοσύνη, μετά από σχετικές προσφυγές έχει επανειλημμένα ακυρώσει ή αναστείλει σχετικές Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).
• Σχετικά με τα έργα στο φράγμα της Συκιάς, που πραγματοποιούνται,  έχουν ολοκληρωθεί η κατασκευή των σηράγγων εκτροπής του Αχελώου και Κουμπουργιανίτικου, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή των κυρίων ανάντη και κατάντη προφραγμάτων και έγινε η εκτροπή Αχελώου δια μέσου της σήραγγας εκτροπής. Επίσης πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εκσκαφές στα πρανή του δεξιού και αριστερού αντερείσματος, ολοκληρώθηκε η διάνοιξη της πρόσθετης σήραγγας εκτροπής Αχελώου και κατασκευάστηκαν τμήματα των σωμάτων στήριξης του φράγματος ανάντη και κατάντη του πυρήνα.
• Τα επιχειρήματα των υποστηρικτών του έργου εστιάζονται κυρίως στις ανάγκες για νερό της Θεσσαλίας, στα ενεργειακά οφέλη και στην οικολογική αναβάθμιση οικοσυστημάτων όπως ο Πηνειός, καθώς και στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα. Αντίθετα αυτοί που εναντιώνονται προβάλουν την ζημιά στο οικοσύστημα της Πίνδου και αντιπροτείνουν καλύτερη διαχείριση των υδατικών συστημάτων της Θεσσαλίας.
  Η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ αναμένει τα συμπεράσματα των μελετών για τη διαχείριση των υδατικών πόρων της Θεσσαλίας και για το φράγμα Μεσοχώρας προβλέπει την έναρξη λειτουργίας το 2012 διαχωρίζοντας το έργο από τη συνολική εκτροπή του Αχελώου.

 Και τώρα τα ερωτήματα

1 Πως σχεδιάσθηκε ένα έργο τέτοιου μεγέθους, ξεκίνησε η κατασκευή του, χωρίς να έχουν λυθεί τα βασικά προβλήματα για την ολοκλήρωση του.

2: Είναι δυνατόν να έχει ολοκληρωθεί, εδώ και μια δεκαετία, ένα από τα μεγαλύτερα φράγματα στην Ευρώπη, όπως αυτό της Μεσοχώρας και να μην έχει λειτουργήσει ακόμη, ενώ ήδη θα έπρεπε να έχει αποσβέσει μεγάλο μέρος της επένδυσης.

3: Σε ποια χώρα του κόσμου τέτοια έργα, εδώ και 30 χρόνια, εξαρτώνται από την απόφαση ενός δικαστή ή κάποιου τμήματος δικαστηρίου.

4: Εάν οι απαιτούμενες μελέτες (περιβαλλοντικές και άλλες ) δεν ήταν σωστές και πλήρεις, πώς παρελήφθησαν και γιατί η διοίκηση προχώρησε, με ελλιπείς μελέτες, στην έκδοση αδειοδοτήσεων.

5: Πόσα χρήματα έχουν μέχρι σήμερα δαπανηθεί για το έργο, αλλά και για τα συνοδά έργα.

6: Την εποχή που μιλάμε για ΑΠΕ, ένα τόσο σημαντικό έργο, όπως το φράγμα της Μεσοχώρας, γιατί παραμένει ανενεργό.

7: Είναι δυνατόν να μιλάμε για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών γενικά και αόριστα  και αυτές να μην συνδέονται με την κατασκευή ή όχι του έργου, τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι η βροχόπτωση στην ανατολική Ελλάδα είναι τρεις φορές μικρότερη από ότι στη Δυτική

8: Γιατί προωθούνται μόνο τα λεγόμενα μικρά υδροηλεκτρικά, μάλλον άχρηστα και με φοβερές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα από την κατασκευή των  αγωγών εκτροπής και των οδών προσπέλασης και

9: Το βασικό ερώτημα: ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΘΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ή ΟΧΙ

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ

(Αξίζει μια ad hoc επιτροπή στη Bουλή να ασχοληθεί με αυτό το θέμα)