Πρακτικός οδηγός για την καύση ξύλου και βιομάζας

Ανταποκρινόμενοι σε αιτήματα – ερωτήματα αναγνωστών, ενόψει της περιόδου θέρμανσης, ενοποιήσαμε όλες τις σχετικές αναρτήσεις μας για την καύση του ξύλου -βιομάζας και σας τις παρουσιάζουμε με τη μορφή πρακτικού οδηγού

Τα στοιχεία αυτά έχουν προκύψει μελετώντας και κωδικοποιώντας τα αντίστοιχα εγχειρίδια, που κυκλοφορούν σε ΗΠΑ και Καναδά, όπου φυσικά υπάρχουν προδιαγραφές, πρότυπα και έλεγχος.

Ελπίζουμε έτσι να βοηθήσουμε και όλοι να επιβιώσουμε τον χειμώνα τούτο, ο οποίος προβλέπεται βαρύς.

Εισαγωγή - Βασικές πληροφορίες:

Α: Αγορά

Από τις αρχές του 2013, όλες οι επιχειρήσεις καυσόξυλων πωλούν με το κυβικό, με το σκεπτικό ότι έτσι αντιμετωπίζονται φαινόμενα παρανομίας λόγω υγρασίας.

Βέβαια, τώρα αντί υγρασίας πωλούν αέρα!!!!

Η μονάδα μέτρησης είναι το χωρικό κυβικό μέτρο (Χ.Κ.Μ).

Χ.Κ.Μ: Είναι ο....

όγκος που καταλαμβάνεται από το ξύλο καθώς και από τον αέρα.

Το κενό διάστημα θεωρείται ως γεμάτος χώρος.

Τα καυσόξυλα διατίθενται στη λιανική αγορά χύδην, στοιβαγμένα, σε παλέτες, σε σάκους (bags), κλπ.

Αγοράζοντας στοιβαγμένα, αγοράζετε περισσότερα, δηλαδή λιγότερο αέρα!!

Το βάρος ενός (1) Χ.Κ.Μ εξαρτάται κυρίως από το είδος του ξύλου και από το εάν είναι χύδην ή στοιβαγμένο.

1Χ.Κ.Μ Οξυά ή Δρυς:450 Kgr (στοιβαγμένα)  300 Kgr (χύδην)

1Χ.Κ.Μ.Ελιά :         580  Kgr (στοιβαγμένα)    390 Kgr (χύδην)

1Χ.Κ.Μ Πεύκη:       350 Kgr (στοιβαγμένα)    210 Kgr (χύδην)

Β: Καύση

Κάθε είδος ξύλου έχει τις δικές του ιδιότητες και χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν την απόδοση του κατά την καύση.

Τελείως ξερά ξύλα, ανεξαρτήτως είδους, αποδίδουν περίπου την ίδια θερμαντική ισχύ(4.500 Kcal/Kgr). Αυτή όμως είναι μια θεωρητική τιμή, στην πραγματικότητα υπολογίζουμε την θερμαντική ισχύ του στεγνού ξύλου με υγρασία περίπου 20% στα 3.400 Kcal/kg. Και για να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης η θερμαντική ισχύς του πετρελαίου θέρμανσης είναι 10.200 Kcal/kg

Η καύση των ξύλων μπορεί να γίνει σε τρεις βασικά τύπους εστιών:

-      ανοικτές εστίες (τζάκια)

-      κλειστές εστίες με πόρτα (σόμπες, ενεργειακά τζάκια)

-      λέβητες ξύλου (με φυσικό ή με εξαναγκασμένο ελκυσμό)

Διακρίνουμε τρία βασικά στάδια κατά την διαδικασία.....

καύσης του ξύλου:

1: Ατμοποίηση του νερού

Κατά την αρχική θέρμανση του ξύλου σε μια εστία καύσης, η περισσότερη  ενέργεια καταναλώνεται για την απομάκρυνση της υγρασίας απ’ το ξύλο.

2: Η εκπομπή του καπνού

Με την αύξηση της θερμοκρασίας του ξύλου, περίπου στους 300 ⁰C, αρχίζει η παραγωγή καπνού. Ο καπνός είναι ένα σύνολο καυσίμων αερίων (CO, Υδρογονάνθρακες κλπ). Αναφλέγεται εάν η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή και υπάρχει και ανάλογη ποσότητα οξυγόνου. Εάν ο καπνός δεν αναφλεγεί, θα περάσει στην καμινάδα, όπου είτε θα συμπυκνωθεί ως κρεόζωτο είτε εκπέμπεται στο εξωτερικό περιβάλον ως ατμοσφαιρική ρύπανση.

3: Η φάση ξυλάνθρακα

Καθώς η διαδικασία καύσης προχωράει, τα περισσότερα απ’ τα αέρια εξατμίζονται απ’ την μάζα των ξύλων και απομένει κάρβουνο.

Το κάρβουνο είναι 100% άνθρακας ο οποίος καίγεται με μία κόκκινη αχλή και ελάχιστη φλόγα και καπνό.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

·       Η καύση άνθρακα παράγει και μονοξείδιο του άνθρακα, ένας επικίνδυνος  ρύπος ιδιαίτερα σε εσωτερικούς χώρους όταν υπάρχουν διαφυγές αερίων από την εγκατάσταση καύσης.  

·       Κρεόζωτο : Μείγμα αρωματικών οργανικών ενώσεων ή φαινολών, το οποίο λαμβάνεται από την απόσταξη των ξύλων. Eίναι ένα ελαιώδες, κίτρινο υγρό, το οποίο όμως μαυρίζει γρήγορα όταν εκτεθεί στο φως. Έχει ερεθιστική γεύση και διαπεραστική οσμή καπνού και είναι εξαιρετικά εύφλεκτο. Η θερμοκρασίες που μπορεί να φτάσει η ανάφλεξη του κρεόζωτου είναι τεράστιες και φτάνουν τους 1000 βαθμούς κελσίου, οπότε ο κίνδυνος πυρκαγιάς στην καμινάδα και η επέκτασή της και σε άλλα μέρη της κατοικίας, είναι μεγάλος. Συνίσταται λοιπόν ο ετήσιος καθαρισμός της καμινάδας.

Γ: Τα είδη ξύλου.

Τα πλέον συνηθισμένα είναι:

1. ΔΡΥΣ: Πρέπει να προτιμάται για συνεχή χρήση. Δεν είναι από τα ξύλα που αρπάζουν εύκολα, δεν βολεύει για προσάναμμα, όμως καίει αργά και αποδοτικά και διατηρεί τη φωτιά περισσότερο.
2. ΟΞΙΑ: Αποδοτική και αργή στην καύση, είναι ιδανική για τζάκι, καθώς δίνει και μεγαλύτερη φλόγα, χωρίς όμως να προκαλεί προβλήματα καπνού.

3. ΕΛΙΑ: Όπως και η δρυς, πρέπει να προτιμάται, καθώς έχει μεγαλύτερη διάρκεια καύσης.

4. ΚΩΝΟΦΟΡΑ: Γενικά τα κωνοφόρα, όπως το πεύκο και το έλατο και τα μαλακά ρητινώδη όπως λεύκα, ιτιά «αρπάζουν» γρήγορα, δίνουν μεγάλη φλόγα, αλλά εκλύεται καπνός με αποτέλεσμα το γρήγορο φράξιμο της καμινάδας. Πρέπει να τα χρησιμοποιούμε κυρίως για προσάναμμα.

Γ.1: Βιομάζα - pellets (συσσωματώματα)

Με τον όρο βιομάζα ονομάζουμε οποιοδήποτε υλικό παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς (όπως είναι το ξύλο και άλλα προϊόντα του δάσους, υπολείμματα καλλιεργειών, κτηνοτροφικά απόβλητα, απόβλητα βιομηχανιών τροφίμων κ.λπ.) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για παραγωγή ενέργειας.

Μια μορφή βιομάζας είναι τα pellets (συσσωματώματα), τα οποία προκύπτουν από τη μηχανική συμπίεση των υλικών αυτών.

Η θερμική ισχύς εξαρτάται από το είδος του pellet και σε γενικές γραμμές είναι περίπου 4000 Kcal/kg

Κωδικοποιημένες οδηγίες -συμβουλές για την εγκατάσταση, τη συντήρηση, τη λειτουργία και την καύση.

·       Ο χώρος εγκατάστασης επιλέγεται με κριτήριο την ασφαλή χρήση της συσκευής, τη θέση της καμινάδας και την παροχή αέρα καύσης. Απαγορεύεται η εγκατάσταση και χρήση της συσκευής σε κρεβατοκάμαρες, κλιμακοστάσια και λουτρά.

·       Όλες οι συσκευές καύσης (σόμπες, ενεργειακά τζάκια) απαιτούν συγκεκριμένες ελάχιστες αποστάσεις ή διάκενο από όλα τα εύφλεκτα υλικά που υπάρχουν τριγύρω (>1 μέτρο).

·        Σημαντική είναι επίσης η επιλογή της τοποθέτησης των σωλήνων εξαγωγής καυσαερίων (μπουριά) ώστε να μη έρχονται σε επαφή με ξύλινες ή άλλες εύφλεκτες επιφάνειες. Τα εύφλεκτα υλικά που υπάρχουν σε ακτίνα 40cm από την καμινάδα θα πρέπει να απομακρυνθούν. Απαγορεύεται να διέρχονται καλώδια στους τοίχους ή στην οροφή σε απόσταση ≤60cm από όπου έχει εγκατασταθεί η συσκευή. Μετά την τοποθέτηση της καμινάδας καλό είναι ο τεχνίτης να μετρά και τον ελκυσμό.

·       Σε κάθε καμινάδα θα πρέπει να συνδέεται αποκλειστικά μία συσκευή (τζάκι, σόμπα, λέβητας κλπ).

·       Ανεπαρκής καθαρισμός της καμινάδας θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή πυρκαγιά. Τα υπολείμματα πίσσας, κρεώζοτου και στάχτης μέσα στα μπουριά μπορεί να αναφλεγούν, σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες με αποτέλεσμα την πυράκτωση των σωλήνων. Η συγκέντρωση πίσσας και αιθάλης είναι συνάρτηση της καθαρότητας του ξύλου που επιλέγουμε να κάψουμε, κάτι που ισχύει και για νεότερου τύπου καύσιμη ύλη όπως τα pellets.

·       Μην αποθηκεύετε εύφλεκτα υλικά κοντά στο τζάκι ή τη σόμπα.

·       Αν χρησιμοποιείτε σόμπα αυτή δεν πρέπει να τοποθετείται επάνω σε χαλί ή κοντά σε έπιπλα ή κουρτίνες, αφού η θερμότητά της μπορεί να οδηγήσει στην ανάφλεξή τους. Είναι προτιμότερο η σόμπα να βρίσκεται πάνω στο δάπεδο και αν αυτό είναι ξύλινο, πάνω σε μία άφλεκτη επιφάνεια, όπως π.χ. μάρμαρο, ώστε ακόμη και αν ξεφύγει ένα κάρβουνο ή μία κάφτρα να μην υπάρξει κίνδυνος πυρκαγιάς.

·       Το φρεσκοκομμένο ξύλο, περιέχει πάνω από 50% υγρασία και είναι εντελώς ακατάλληλο για καύση.  Αν το ξύλο έχει μεγάλη υγρασία, η φωτιά είναι αδύναμη, χλωμή και παράγει ένα βαρύ, πυκνό πέπλο καπνού και κρεώζοτο, με αποτέλεσμα το γρήγορο μαύρισμα του κρύσταλλου στα ενεργειακά τζάκια και τις σόμπες και την συσσώρευση μεγάλης ποσότητας καπνιάς στην καμινάδα.

·       Τα ξύλα θα πρέπει να έχουν κοπεί τουλάχιστον 6 μήνες ενωρίτερα. Εάν υπάρχει η δυνατότητα να αποθηκεύσετε τα ξύλα εκτός κτιρίου, θα πρέπει να τα τοποθετήσετε σε ένα σημείο που να προστατεύεται από τη βροχή και να αερίζεται καλά (νότια πλευρά). Εάν δεν είναι δυνατή η αποθήκευση σε εξωτερικό χώρο, θα πρέπει να επιλέξετε έναν κατά το δυνατό στεγνό και καλά αεριζόμενο χώρο εντός του κτιρίου.

·       Το μέγεθος των κούτσουρων πρέπει να προσαρμόζεται στην εστία, έτσι ώστε τα κούτσουρα να μπορούν να εισαχθούν οριζόντια. Τα κούτσουρα πρέπει να έχουν διάμετρο 100 mm και μήκος 500 mm. Ο γενικός κανόνας είναι ότι το ξύλο θα πρέπει να είναι 8-10 εκατοστά μικρότερο από το πλάτος ή το μήκος εστίας. Τα μεγάλα κούτσουρα ξύλου (διάμετρος > 10 cm) ελαττώνουν την  ταχύτητα καύσης και ευνοούν την ομοιόμορφη καύση. Τα μικρά κούτσουρα (διάμετρος < 6 cm) καίγονται γρηγορότερα και παρέχουν για μικρό χρονικό διάστημα υψηλότερη απόδοση.

·       Απαγορεύεται η καύση βαμμένων ξύλων, νοβοπάν, χαρτιών, πλαστικών. Κίνδυνος πρόκλησης ζημιάς της καμινάδας και μόλυνσης του περιβάλλοντος. Απαγορεύεται επίσης η χρήση κάθε είδους υγρού καυσίμου ακόμη και ως προσάναμμα.

·       Απαγορεύεται η χρήση συστήματος εξαερισμού ταυτόχρονα με τη χρήση της συσκευής καύσης στον ίδιο χώρο. Υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας υποπίεσης με αποτέλεσμα την έκκληση καυσαερίων από τη συσκευή προς τον χώρο.

·       Σε καμία περίπτωση μη σβήνετε τη φωτιά με νερό. Το σβήσιμο γίνεται μόνο όταν καταναλωθεί ολόκληρη η ποσότητα ξύλου που υπάρχει στην εστία. Διαχωρίστε τα κομμάτια ξύλου για να σταματήσετε τη φωτιά. Σε μαντεμένιες συσκευές το σβήσιμο με νερό μπορεί να ραγίσει ή να σπάσει το μαντέμι.

·       Κατά το άναμμα φροντίστε ο χώρος καύσης να είναι καθαρός και να έχουν απομακρυνθεί τα κατάλοιπα από την προηγούμενη καύση (στάχτη - σβησμένα κάρβουνα). Η καθαρή εστία διευκολύνει την κυκλοφορία του αέρα στα ξύλα και τη σωστή καύση τους.

·       Για προσάναμμα χρησιμοποιήστε κλαδιά και λίγο χαρτί. Μη χρησιμοποιήστε υγρό καύσιμο για προσάναμμα. Στη φάση της έναυσης (ανάμματος) της φωτιάς, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εύφλεκτα υγρά διότι αυτά σχηματίζουν ατμούς και μπορούν να μεταδώσουν την φωτιά ανεξέλεγκτα σε παρακείμενα εύφλεκτα υλικά όπως υφάσματα, κουρτίνες κλπ.

·       Η πόρτα της εστίας θα πρέπει να ανοίγει με αργό ρυθμό και να μένει για λίγο χρόνο μισάνοιχτη (πριν ανοίξει πλήρως) για την αποφυγή πρόκλησης υποπίεσης.

·       Μην απομακρύνεστε από την συσκευή έχοντας την πόρτα της εστίας ανοιχτή. Κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς από σπίθες ή κάρβουνα που μπορεί να πέσουν έξω από την εστία. Φροντίστε να μην έχουν πρόσβαση στην εστία μικρά παιδιά, όσο η πόρτα παραμένει ανοιχτή.

·       Όταν μια εγκατάσταση λειτουργεί σωστά δεν δημιουργεί καπνό και οσμές στον εσωτερικό χώρο. Αν δείτε ή μυρίσετε καπνό αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να έχετε πρόβλημα. Επιβλαβείς χημικές ουσίες, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, μπορεί να διαφύγουν από την συσκευή στο εσωτερικό του σπιτιού.

·       Συνίσταται η εγκατάσταση ενός ανιχνευτή μονοξειδίου του άνθρακα στο χώρο όπου βρίσκεται η συσκευή καύσης.

·       Φροντίστε να υπάρχει πυροσβεστήρας στο χώρο.

Σε κάθε περίπτωση διαβάστε προσεκτικά τα εγχειρίδια της συσκευής που έχετε αγοράσει, τα οποία υποχρεωτικά συνοδεύουν το προϊόν.

Ζητάτε το πρώτο άναμμα  να γίνει από τον ειδικό τεχνίτη από τον οποίο αγοράσατε τη συσκευή.

Ζητάτε επίσης και για τις συσκευές και για τα καύσιμα βιομάζας τις απαραίτητες πιστοποιήσεις με βάση την Ευρωπαϊκή νομοθεσία.

ΠΗΓΕΣ:

EPA

Natural Resources Canada  

(PDF 800 Kbytes)