Βιοκαύσιμα και αυτοκίνητο (1)

Η απερίσκεπτη προώθηση, παραγωγή και χρήση των βιοκαυσίμων μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες για το περιβάλλον και την παγκόσμια διατροφική αλυσίδα.
(Λόγω έκτασης του κειμένου το θέμα θα αναλυθεί σε δύο μέρη: 1o Γενικά στοιχεία - Παγκόσμια αγορά.  2ο : Επιπτώσεις – ILUC)
Τα θετικά στοιχεία των βιοκαυσίμων έχουν τύχει απεριόριστης προβολής και δημοσιότητας. Συμπόσια, συνέδρια, ημερίδες, κλπ, ουκ έστι αριθμός! Οι αρνητικές όμως επιπτώσεις, που εκφράζονται κυρίως μέσα από το ILUC (Indirect Land Use Change impacts) και το οποίο θα αναπτύξουμε στο 2ο μέρος, έχουν υποβαθμισθεί, τη στιγμή μάλιστα που αφορά σε ένα πολύ ευαίσθητο θέμα όπως είναι αυτό της γεωργικής παραγωγής και της επιβίωσης του αγροτικού τομέα σε περίοδο κρίσης!

Ας προσεγγίσουμε το θέμα με τη δέουσα προσοχή:
Α: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Βιοκαύσιμα χαρακτηρίζονται όλα τα στερεά, υγρά και αέρια καύσιμα που προέρχονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα πλέον γνωστά είναι: Βιοντίζελ, Βιοαιθανόλη, Βιοαέριο, Βιομεθανόλη, Βιο-ETME, Βιο-MTBE, Συνθετικά Βιοκαύσιμα, κ ά.
Χαρακτηρίζονται
1ης γενιάς: Τα σακχαρούχα και αμυλούχα φυτά, τα φυτικά έλαια και τα ζωικά λίπη
2ης γενιάς:  Τα λιγνοκυτταρινικά, όπως τα αγροτικά και τα δασικά προϊόντα, τα βιομηχανικά και τα αστικά οργανικά απόβλητα, οι ενεργειακές καλλιέργειες όπως μίσχανθος, ιτιά, καλάμι, ακακία
3ης γενιάς: Οι μικροάλγες

Το 2003 η ΕΕ υιοθέτησε την οδηγία 2003/30 για αύξηση των βιοκαυσίμων στις μεταφορές στο 2% το 2005, 5,75% το 2010.
Οδηγία αυτή τροποποιήθηκε με τις οδηγίες 2009/28/ΕΚ και 2009/30/ΕΚ  και το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον τομέα των μεταφορών πρέπει να ανέρχεται σε τουλάχιστον 10% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2020.

Τα πιο γνωστά βιοκαύσιμα στον τομέα των μεταφορών είναι:
Βιοντίζελ: Οι πλέον γνωστές εμπορικές ονομασίες Β5, Β20 (οι αριθμοί εκφράζουν το ποσοστό ανάμειξης με τα συμβατικά καύσιμα). Παράγεται από ελαιοκράμβη, ηλίανθο, αγριαγκινάρα, βαμβάκι, σόγια.
Το κόστος παραγωγής είναι περίπου 0,5 – 0,6 ευρώ/λίτρο.
Έχει.....
μεγαλύτερο αριθμό κετανίου από το συμβατικό diesel, δεν περιέχει θείο, αλλά εμφανίζει μικρότερο ενεργειακό περιεχόμενο (10%). Ως προς τις εκπομπές ρύπων, τα σωματίδια είναι λιγότερα και τα οξείδια του αζώτου περισσότερα.
Βιοαιθανόλη: Οι πλέον γνωστές εμπορικές ονομασίες είναι Ε10 και Ε85.  Παράγεται από σιτάρι, αραβόσιτο, γλυκό σόργο, τεύτλα.
Το κόστος παραγωγής ανέρχεται σε 0,7 ευρώ/λίτρο.
Εμφανίζει υψηλό αριθμό οκτανίου (115), αλλά πολύ μικρότερο ενεργειακό περιεχόμενο (40%) σε σχέση με τη συμβατική βενζίνη.

Οι πετρελαιοκινητήρες και οι βενζινοκινητήρες, με μικρά ποσοστά βιοκαυσίμων δεν απαιτούν πρόσθετες αλλαγές. Σε μεγάλα όμως ποσοστά απαιτούνται αλλαγές στο σύστημα αποθήκευσης και προσαγωγής του καυσίμου και σε άλλα κατασκευαστικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του κινητήρα. Να σημειώσουμε ότι όπως έγραψε το SPIEGEL ο φόβος των Γερμανών για τυχόν βλάβες στον κινητήρα του αυτοκινήτου, τους κάνει επιφυλακτικούς για χρήση καυσίμου Ε10.

Β: Η ΑΓΟΡΑ:

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών για τα επόμενα δέκα χρόνια η παγκόσμια αγορά βιοκαυσίμων αναμένεται να τετραπλασιαστεί  από τα 20,5 δισ δολάρια, που ήταν το 2006, στα 80 δισ δολάρια το 2016. Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί βιοκαυσίμων στον πλανήτη, σήμερα, είναι οι ΗΠΑ και η Βραζιλία. Υπενθυμίζεται ότι οι δύο χώρες παράγουν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής αιθανόλης. Πρόσφατα συμφώνησαν στην κοινή προώθηση της ανάπτυξης, της χρήσης και της παραγωγής αιθανόλης σε όλη την αμερικανική ήπειρο.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση παράγονται σήμερα 1.743.000 τόνοι βιοκαυσίμων κυρίως βιοντίζελ και λιγότερο βιοαιθανόλη. Τις μεγαλύτερες ποσότητες βιοντίζελ παράγουν οι Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία , ενώ υπ΄αριθμόν ένα παραγωγός βιοαιθανόλης είναι η Ισπανία και ακολουθούν Γαλλία και Σουηδία.
Εν τω μεταξύ, οι εισαγωγές βιοντίζελ έχουν αυξηθεί, καθώς το 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε πάνω από 1,9 εκατομμύρια τόνους βιοντίζελ, εκ των οποίων περίπου το 61% προέρχεται από την Αργεντινή, 26% από την Ινδονησία με μικρότερες ποσότητες από τον Καναδά, τη Μαλαισία, την Ινδία, Σιγκαπούρη και τον υπόλοιπο κόσμο. Στην  Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν σήμερα 254 εγκαταστάσεις βιοντίζελ και οι οποίες, όπως προβλέπουν οι αναλυτές θα είναι σε θέση να παράγουν το 66% των προβλεπόμενων ποσοτήτων για το  2020. 

Στην Ελλάδα, όπου η ετήσια κατανάλωση βενζίνης ανήλθε σε 4.381.000 χιλιόλιτρα για το 2010, η διάθεση βιοαιθανόλης ήταν στο 0%, ενώ το ίδιο έτος, καταναλώθηκαν 2.027.620 χιλιόλιτρα πετρελαίου για μεταφορές, με τις ποσότητες βιοντίζελ που διατέθηκαν να διαμορφώνονται στα 132.000 χιλιόλιτρα.
Σύμφωνα με τους τελευταίους ελέγχους, που πραγματοποιήθηκαν μέσω του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Επιδοτήσεων (ΟΣΔΕ), στον ΟΠΕΚΕΠΕ εκτιμούν την έκταση ενεργειακών καλλιεργειών σε περίπου 730.000 στρέμματα το έτος 2010. Η παραγωγή εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή που εκτείνεται από την Κεντρική Ελλάδα και πάνω, ενώ αξιοσημείωτη είναι η καλλιέργεια στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, που αντιστοιχεί στο 70% περίπου της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης της χώρας μας

Συνέχεια σε επόμενη ανάρτηση (ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ –ILUC)