Παξιμάδι – Ντάκος το ψωμί των φτωχών

Μάθετε να ζυμώνετε  γιατί το χειμώνα που κοντοζυγώνει τα μετεκλογικά …μερομήνια προβλέπουν κοινωνικές θύελλες !!!

Η ιστορία και η ετυμολογία μιας λέξης μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα παρελθόντα, τρέχοντα και μελλούμενα.

Ας γνωρίσουμε λοιπόν τη προέλευση της λέξης ¨παξιμάδι¨ .

Από την αρχαιότητα, οι φτωχές κοινωνικές τάξεις δεν έτρωγαν, πάντα, το πολυπόθητο ψωμί αλλά βολεύονταν, συνήθως, με την πιο φτηνή εκδοχή του, τα "κρίθινα" ή τις "κριθαρίδες" (άρτος με κριθάλευρο).

Η αρχική ονομασία του παξιμαδιού ήταν «Διπυρίτης Άρτος», γιατί έμπαινε δυο φορές στην πυρά (φούρνο). Με αυτή την ονομασία αρχαίοι συγγραφείς, αναφέρονται σε γαστρονομικού περιεχομένου συγγράμματα.

Τον 1ο αιώνα μ.Χ, ο Λόγιος Παξαμάς ή Πάξαμος από τη Βοιωτία πρότεινε να ψήνεται δύο φορές ο άρτος (άρτος διπυρίτης), ώστε να αποβάλλει όλο το νερό και να επιτευχθεί η μακροχρόνια ...

διατήρηση του.

Προς τιμή του "εφευρέτη", Παξάμου, το αρτοπαρασκεύασμα αυτό ονομάστηκε "παξαμάς", "παξαμάτιον", “παξιμάδιον", "παξαμίδα".

Θεωρήθηκε το ψωμί των φτωχών, γιατί παραγόταν κυρίως από οικογένειες, που δεν είχαν την δυνατότητα αγοράς – ζυμώματος επί καθημερινής βάσης φρέσκου ψωμιού. Έτσι αναγκάζονταν να ζυμώνουν μια φορά, μεγάλη ποσότητα, όταν υπήρχε αρκετό αλεύρι και χρόνος (κυρίως στις αγροτικές οικογένειες, όπου η γυναίκα ασχολιόταν και με τις αγροτικές εργασίες). Κατόπιν κρατούσαν φρέσκο ψωμί για 2-3 ημέρες (όσο μπορούσε να συντηρηθεί) και το υπόλοιπο το έβαζαν στον φούρνο, σε χαμηλή θερμοκρασία ώστε να αποβάλλουν την υγρασία και να μπορεί να συντηρηθεί περισσότερο χρόνο.

Με αυτό τον τρόπο θα χόρταινε ψωμί ο φτωχός κοσμάκης.

Ήταν το ψωμί των ανθρώπων που λόγω εργασίας κυρίως, απουσίαζαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα από τα σπίτια τους. Οι ναυτικοί, οι βοσκοί, οι αγρότες, είναι αυτοί που θεωρούνται ότι είχαν σαν βασική τους τροφή το παξιμάδι, αφού ήταν το μόνο που μπορούσε να συντηρηθεί αναλλοίωτο για αρκετές ημέρες, ακόμα και μήνες, από την ημέρα παραγωγής του.

Ο γνωστός περίφημος «ντάκος» είναι παξιμάδι, που φτιάχνεται στη Κρήτη από κρίθινο ή σταρένιο αλεύρι, μουσκεύεται σε λίγο νερό για να μαλακώσει και περιχύνεται με λάδι, τριμμένη ντομάτα και τυρί και πασπαλίζεται με ρίγανη, ή ξερό θυμάρι. Αυτή η εκδοχή του ντάκου, που λέγεται και «κουκουβάγια» , έχει κερδίσει τις καρδιές Ελλήνων και ξένων και θεωρείται ως μία από τις νοστιμότερες και θρεπτικότερες τροφές. Συγχρόνως είναι και η απάντηση της μεσογειακής διατροφής στη λύση των γρήγορων φαγητών.